Strona główna |

Poradnik |

Moment obrotowy dokręcania śrub

Moment obrotowy dokręcania śrub

Dokręcanie śruby w każdym przypadku związane jest z koniecznością użycia odpowiedniej siły. Zarówno zbyt mocne jak i zbyt słabe dokręcenie śruby wiąże się z niebezpieczeństwem zniszczenia łączonych elementów lub samych śrub i nakrętek. Aby tego uniknąć, warto przed przystąpieniem do pracy znać właściwy momenty dokręcania śrub. Do bardziej wymagających prac niezbędne jest użycie klucza dynamometrycznego o odpowiednim zakresie.

 

Moment dokręcania [Nm]
Średnica Skok Klasa wytrzymałości śrub
4.6 4.8,  5.6 5.8 6.8 8.8 10.9 12.9
3 0,5 0,56 0,64 0,73 0,97 – – –
3,5 0,6 0,93 1,1 1,2 1,6 – – –
4 0,7 1,4 1,6 1,8 2,4 3,2 4,51 5,2
5 0,8 2,62 3 3,4 4,46 5,98 8,44 9,8
6 1 4,6 5,2 5,9 7,9 10,6 14,7 17,3
8 1,25 10,6 12,1 13,7 18,2 26,9 34 39,7
1 9,3 10,6 12 15,9 21,3 29,9 35
10 1,5 20,2 23,2 26,1 34,8 46,3 65,2 76
1 15,7 17,9 20,1 26,9 35,8 50,4 58,9
12 l,75 34,6 39,3 44,2 58,9 79 110,9 129,5
1,25 28,5 32.4 36,3 48,6 65.1 91,2 107
14 2 54 61,8 69,7 92,2 123,6 173,7 203
1,5 44,7 50,8 57,4 76,5 104 143,2 166,8
16 2 74 84,9 95,7 127 169,7 237,4 276,6
1,5 61 69,9 78,5 104,5 139,3 196,2 228,1
18 2 112,9 130,5 145,2 193,8 258 363 421,8
1,5 79 90,3 101,5 135,4 180,5 254,1 296,3
20 2,5 145,2 166,8 186,4 249,8 331,6 468,9 546,4
1,5 100.1 114,3 128,5 171,7 228,6 321,8 374,7
22 2,5 181,5 208 233,5 307 415 583,6 681,8
1,5 123,6 141,3 158,9 211,9 282,5 397,3 463
24 3 252,1 287,4 323,7 431,6 575,9 809,3 941,8
2 188,4 215,8 241,3 321,8 429,7 603,3 706,3

 

Czym jest moment dokręcania śrub?

Moment dokręcania śruby stanowi wartość wektorową informującą o tym, z jaką siłą należy dokręcać daną śrubę i na jakim „ramieniu” tą siłę przyłożymy, aby możliwe było trwałe i jak najbardziej optymalne połączenie ze sobą wybranych elementów. Na szczęście nikt tych wartości nie musi znać na pamięć, bowiem momenty dokręcania śruby z uwzględnieniem najważniejszych parametrów umieszczane są w odpowiednich tabelach uwzględniających średnicę nominalną śruby, klasę jej wytrzymałości oraz skok gwintu.

 

Znajomość wartości momentu dokręcania śrub jest niezwykle istotna w wielu dziedzinach, od mechanicznych (np. śruby w kołach samochodowych, śruby mocujące elementy silnika spalinowego) po budowlane (np. w konstrukcjach stalowych). Moment obrotowy dokręcenia śruby zależy od średnicy gwintu, jego skoku oraz klasy własności mechanicznych śruby. Dodatkowy wpływ będzie też miała ewentualne obecność smaru i jego rodzaj. Śruba dokręcona właściwym momentem obrotowym daje maksymalną możliwą siłę docisku i jednocześnie nie powoduje przeciążenia śruby i zwojów gwintu. Zbyt słabe dokręceniu naraża połączenie na poluzowanie się i w konsekwencji zniszczeni złącza, łączonych elementów, a także elementów współtowarzyszących stwarzając również niebezpieczeństwo dla ludzi. Z kolei przy zbyt mocnym dokręceniu może dojść do kilku przypadków takich jak zerwanie gwintu, uszkodzenie łączonych elementów, zatarcie gwintu. Ponadto zbytnie obciążenie śruby momentem skręcającym powoduje obniżenie nośności połączenia i jego zniszczenie w trudnym do przewidzenia momencie.

Poniżej znajduje się tabela momentów dokręcania dla połączeń tzw. sprężanych do których stosuje się specjalistyczne komplety śrubowe typu HV wg PN-EN ISO14399.

Wymagana siła sprężania i momenty dokręcenia dla śrub HV
Średnica śruby wymagana siła sprężania [kN] Wymagany moment dokręcenia nakrętki [Nm] wymagana siła sprężania – wkrętak udarowy[kN] wstępny moment dokręcania- metoda kąta obrotu [kN]
ocynkowana ogniowo smarowana MoS2 czarna lekko naoliwiona
M12 50 100 120 60 10
M16 100 250 350 110 50
M20 160 450 600 175 50
M22 190 650 900 210 100
M24 220 800 1100 240 100
M27 290 1250 1650 320 200
M30 350 1650 2200 390 200
M36 510 2800 3800 560 200