Nity

Nitowanie to technika łączenia elementów wykorzystywana od wielu lat. To właśnie połącznia nitowe stanowią podstawę wielu mostów, lokomotyw czy statków. Zarówno Titanic, jak i wieża Eiffla były budowane tą techniką. Do wzniesienia wieży Eiffla wykorzystano aż 2,5 miliona nitów. Mimo, że ma ona ponad 130 lat, nity wciąż zapewniają doskonałą trwałość łączeń.

Nity wykorzystuje się do łączenia powierzchni płaskich. Najczęściej do scalania blach, ale także skór i tworzyw sztucznych. Dawniej, była to jedna z podstawowych metod łączenia w przemyśle ciężkim, dzisiaj jest ona stopniowo wypierana przez spawanie. Należy jednak podkreślić, że niezawodność łączeń nitowych sprawia, że wciąż w wielu dziedzinach przemysłu sięgamy właśnie po tę technikę łączenia.


Nity - charakterystyka i technika działania

Nit to krótki metalowy pręt, który z jednej strony zakończony jest łbem, a z drugiej zakuwką. Zakuwka jest częścią zasklepianą podczas nitowania.

Dawniej, proces nitowania opierał się na wbijaniu gorących nitów, w taki sposób, aby wypełniły one otwory przygotowane w łączonych blachach. Dzisiaj technika nitowania uległa jednak zmianie. Do nitowania wykorzystuje się nitownicę. Dzisiejsze nity są rurką zakończoną łbem o grzybkowym kształcie. Ich przeciwna strona zakończona jest zgrubieniem, nieco szerszym niż średnica samego nitu. Podczas nitowania trzon wyciągany jest z dużą siłą z otworów, jednak zgrubienie nie przechodzi, tworząc spęcznienie, określane mianem zakuwki. To zakończenie (spęcznienie) wraz z grzybkowatym łbem z drugiej strony ściśle łączy dwa materiały. Nity cienkie można zakuwać na zimno, jednak w przypadku większych konstrukcji i grubszych nitów konieczne jest zakuwanie na ciepło. Ta technika jeszcze silniej scala łączone elementy. 

Nity a obowiązujące normy

Podobnie jak śruby i wkrętki, nity również objęte są normami. Normy te wskazują podstawowe cechy nitów, niezmienne, niezależnie od miejsca produkcji. Daje to pewność co do właściwości tego wyrobu.
W naszej ofercie znajdą Państwo:

  • nity zrywalne określone norami: DIN 7337, PN 82791, ISO 15973,
  • nity z łbem kulistym ujęte w normach: DIN 660, PN 82592, ISO 1051,
  • nity z łbem stożkowym, które opisują normy: DIN 661, PN 82954, ISO 1051,
  • nity z łbem walcowym,
  • a także nitonakrętki.

Wszystkie z nich dostępne są w kilku wersjach. Wykonujemy je zwykle ze stali lub aluminium. Mogą być w pełni stalowe (St/St), w pełni aluminiowe (AI/AI) lub aluminiowo-stalowe (AI/St). Występują również w wersji nierdzewnej (A2/A2).

Zalety wykorzystywania nitów

  • Nitowanie jest tanią metodą łączenia materiałów.
  • Nity występują w wielu wariantach. Mogą łączyć nie tylko powierzchnie metalowe, ale także drewniane, skórzane i inne.
  • Są szybkie i proste w użyciu.
  • Nity mogą połączyć dwie powierzchnie, nawet, gdy nie mamy do jednej z nich dostępu.
  • Łączenia nitowe znane są bardzo wysokiej wytrzymałości.
  • Można wyróżnić nity, które oprócz łączenia materiałów, mają również inne właściwości, takie jak np. odporność na wysokie ciśnienie czy wodoszczelność.

Klasyfikacja nitów

Nity klasyfikowane są według kilku kryteriów. Pierwszy, a zarazem najczęściej stosowany sposób podziału nitów odnosi się do ich zastosowania. Wyróżniamy tutaj np.

  • nity standardowe – o bardzo szerokim zastosowaniu, wykonywane z różnych materiałów,
  • nity rozprężne – w przypadku których zacisk następuje poprzez pęcznienie po wewnętrznej stornie łączenia, zapewniające bardzo dużą siłę zacisku,
  • nity rozwidlone – w ich przypadku zacisk następuje poprzez wywinięcie jednej ze stron trzonu nitu, stosowane są do łączenia powierzchni miękkich, takich jak np. plastik,
  • nity szczelne – zapewniające wodoszczelność,
  • nity otwarte – o niższej gramaturze, stosowane są tam, gdzie występują stosunkowo niskie obciążenia.

W obrębie tej klasyfikacji, wyróżniamy także: nity zamknięte, nity rowkowane oraz nity wpuszczane.

Inna metoda podziałów nitów skupia się na kształcie ich łbów. Można wskazać tutaj:

  • nity z łbem stożkowym - najlepsze do uzyskania płaskiej powierzchni podczas łączenia,
  • nity o zakończeniu kulistym – bardzo uniwersalne, o wielorakim zastosowaniu,
  • nity z łbem grzybkowym – klasyczne, stosowane od wielu lat do konstrukcji w przemyśle ciężkim.

Możemy wyróżnić tutaj również: nity z kołnierzem, z łbem półokrągłym, soczewkowym i walcowym.

Nity a nitonakrętki

Nitonakrętka to niewielkich rozmiarów nit, który ma rurkowaty kształt. Otwór nitonakrętki wykończony jest gwintem, co daje możliwość wkręcania śruby. Nitonakrętki świetnie sprawdzają się do łączenia cienkich powierzchni. Stanowią jedyny sposób na uzyskania gwintu w cienkim materiale.